ในคณะกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญมีสัดส่วนของกลุ่มข้าราชการประจำ ผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระ รวมถึง(อดีต)ผู้พิพากษาจำนวนมาก ขณะที่กลุ่มนักวิชาการมีประมาณ 9 คน จาก 35 คน ส่วนตัวแทนภาคสังคมและสื่อมวลชนมีเพียง 2 คน มีอดีตนักการเมืองเพียงคนเดียว

องค์ประกอบของคณะกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญชุด 2550 จึงแตกต่างจากชุด 2540 อย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ชุด 2540 มีอดีตผู้มีประสบการณ์ทางการเมืองและการบริหารราชการแผ่นดิน อดีตนักการเมือง นักวิชาการ แต่ไม่มีข้าราชการประจำและผู้ที่ ‘กำลัง’ ดำรงตำแหน่งในหน่วยงานของรัฐเลยแม้แต่คนเดียว นอกเหนือจากข้าราชการบำนาญ อีกทั้งยังมีตัวแทนของสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญสายจังหวัดเป็นผู้ประสานงาน กับสมาชิกฯ แต่ละภาค และยังมีประธานคณะกรรมาธิการชุดอื่นทุกชุดของสภาร่างรัฐธรรมนูญร่วมเป็นกรรมาธิการอยู่ด้วย

ผมเข้าใจว่า ระบอบประชาธิปไตยคือระบอบที่เปิดพื้นที่ให้คนที่นิยามความจริงหลากหลายรูป แบบต่างมีที่ยืนของตัวเอง และต่อสู้ช่วงชิงการนิยาม ‘ความจริง’ ด้านต่างๆ กันอย่างเท่าเทียม ผู้มีอำนาจมีสิทธิไม่เห็นด้วยกับนิยามความจริงแบบที่แตกต่างจากของตัว แต่ไม่มีสิทธิใช้อำนาจไปรังแกคุกคามคนที่เห็นต่างนิยามต่างจากตน เสียงส่วนใหญ่ก็คือเสียงส่วนใหญ่ ไม่ใช่เสียงสวรรค์ หากเป็นเพียงดัชนีชี้ว่า ในขณะหนึ่ง สังคมส่วนรวม(ส่วนใหญ่)นิยามหรือมีท่าที่ต่อความจริงในเรื่องนั้นๆ อย่างไร เสียงส่วนใหญ่มิใช่ความถูกต้องสมบูรณ์ ไม่ใช่ผู้ถือครองความจริงสูงสุด และยังมีความเลื่อนไหล เป็นพลวัต เสียงส่วนใหญ่ในวันนี้อาจเป็นเสียงส่วนน้อยในวันหน้า

สังคมประชาธิปไตยต้องมีที่ทางให้เสียงข้างน้อยอย่างเต็มที่ เพราะประชาธิปไตยเป็นเรื่องกระบวนการที่มีคุณค่าในตัวของมันเอง ไม่ใช่แค่ระบอบคณิตศาสตร์ ตัดสินหาคนแพ้คนชนะในบั้นปลายด้วยการนับจำนวนอย่างเดียว ไม่ใช่ว่าเสียงข้างมาก ถูก เสียงข้างน้อย ผิด เสียงข้างมากอาจเป็นตัวตัดสินว่าสังคมจะเดินต่อไปอย่างไร ทางไหน และเป็นภาพสะท้อนของสภาพสังคมในช่วงขณะหนึ่ง แต่ไม่ใช่เครื่องมือแห่งการตัดสินคุณค่าของความดี ความงาม ความจริง

โดยทั่วไป รัฐธรรมนูญฉบับหนึ่งๆ มักเป็น ‘ปฏิกิริยา’ ต่อสภาพปัญหาทางการเมืองและสังคมในอดีต เช่น สมมติว่า ในอดีต การเมืองไทยมีปัญหาไร้เสถียรภาพ เปลี่ยนรัฐบาลบ่อย โดยโทษว่าเป็นเพราะรัฐบาลผสม รัฐธรรมนูญฉบับต่อมา ก็แก้ปัญหาโดยออกแบบ ‘สถาบัน’ ให้ฝ่ายบริหารมีความเข้มแข็งขึ้น ให้อำนาจนายกฯมากขึ้น อภิปรายไม่ไว้วางใจฝ่ายบริหารลำบากขึ้น และเขียนบทบัญญัติที่เกื้อกูลพรรคการเมืองใหญ่ มีอคติต่อพรรคการเมืองเล็ก ซึ่งทำให้ตลาดการเมืองเหลือพรรคการเมืองน้อยพรรค ด้วยหวังว่าจะส่งผลให้เสถียรภาพทางการเมืองดีขึ้น เป็นต้น (ซึ่งผมไม่เห็นด้วยกับข้อเหตุผลนี้)

รัฐธรรมนูญฉบับ ‘ปัจจุบัน’ จึงเป็นผลพวง(ปฏิกิริยาด้านกลับ)ของ ‘อดีต’ ในความหมายที่มุ่งแก้ไขปัญหาที่ได้เกิดขึ้นแล้วในอดีต มากกว่าจะเตรียมการรับมือกับ ‘อนาคต’

ในความเห็นของผม รัฐธรรมนูญที่ดีควรมีศักยภาพในการเผชิญหน้ากับอนาคตที่เรายังมองไม่เห็น และวิกฤตการณ์ที่ยังมาไม่ถึง ณ เวลาร่างรัฐธรรมนูญด้วย