ผมชื่อ Anakin นะครับ
ไม่ต้องสนใจหรอกว่า ผมเป็นคนเดียวกับ Anakin Skywalker อัศวินคุณธรรมหนุ่มที่ถูกด้านมืดของ ‘พลัง’ ครอบงำจนกลายเป็น Darth Wader หรือเปล่า
ผมจะบอกให้นะ Anakin อย่างผมน่ะ มีตัวตนอยู่ทุกมิติเวลาและสถานที่ ไม่ต้องลงทุนไปตามหาผมในสมัยสงครามแห่งดวงดาว a long time ago in the galaxy far, far away หรอก
ผมอยู่รอบๆ ตัวพวกท่านนี่แหละ
‘แผนที่โลก’ จึงกลายเป็นสมรภูมิของ ‘การเมืองว่าด้วยการนิยาม’ อีกสมรภูมิหนึ่ง เช่นเดียวกับ วาทกรรม ภาษา ฯลฯ
การเมือง อันเป็นศาสตร์ว่าด้วยการช่วงชิงอำนาจ รวมถึงอำนาจในการนิยาม จึงเวียนวนอยู่ทุกที่ ไม่เว้นแม้แต่ในแผนที่โลก
การ ‘เลือก’ ใช้แผนที่โลกแต่ละแบบ หรือ ชัยชนะของแผนที่โลกแบบหนึ่งเหนือแบบอื่นๆ จนกลายเป็นแผนที่โลกหลักมาตรฐาน ล้วนแล้วแต่มีอุดมการณ์เบื้องหลังแฝงซ่อนอยู่ มิใช่กระบวนการที่เป็นวิทยาศาสตร์ล้วน แบบไร้ตัวตน ไร้อำนาจ ไร้ความเชื่อ ไร้อุดมการณ์ แฝงอยู่เบื้องหลัง
ผู้นิยม Peters Map ให้เหตุผลว่า แผนที่โลกมาตรฐานจัดทำขึ้นสมัยยุโรปครอบงำเป็นมหาอำนาจโลก เต็มไปด้วยอาณานิยมทั่วโลก จึงแฝงไปด้วย ‘อคติ’ ที่เอนเอียงไปทางผลประโยชน์ของประเทศแถบเหนือ
นั่นเป็นเหตุผลว่า ทำไมแผนที่ฉบับมาตรฐาน Mercator Map ถึงถูก ‘เลือก’ ให้ผลิตซ้ำรุ่นแล้วรุ่นเล่า และเผยแพร่ทั่วโลก จนกลายเป็นแผนที่โลกทางการของหลายประเทศในโลก
นักดูหนังคงรู้จักหนังการเมืองอารมณ์ดีคลาสสิกที่ชื่อ Mr.Smith goes to Washington (1939) ของ Frank Capra หนังเรื่องนี้ทำให้ผู้คนทั่วโลกรู้จัก Filibuster เพราะพระเอกในฐานะนักการเมืองมากคุณธรรมใช้ Filibuster หรือการพูดมาราธอนเป็นอาวุธต่อสู้กับความไม่ถูกต้องในสภา
ว่ากันง่ายๆ Filibuster คือ กลยุทธในการเตะถ่วงในชั้นอภิปรายพิจารณากฎหมาย เพื่อขวางไม่ให้เข้าสู่กระบวนการลงมติโดยใช้วิธีการต่างๆ โดยมากจะใช้การอภิปรายมาราธอน พูดไปเรื่อย ทั้งที่เกี่ยวและไม่เกี่ยวกับประเด็นอภิปราย เรียกว่าใช้การพูดฆ่าเวลาเพื่อฆ่ากฎหมาย
เวลาเราพูดถึง Marxist ต้องเข้าใจว่ามีทั้งพวกที่เป็นนักวิชาการ นั่งศึกษาทฤษฎี Marxism แล้วพยายามตอบคำถามว่า What is? What was? และ/หรือ What will be? พวกหนึ่ง เวลาผมพูดถึงเศรษฐศาสตร์การเมืองแนวมาร์กซ์ ผมหมายถึงงานศึกษาของคนกลุ่มนี้
และมีทั้งพวกนักปฏิบัติการทางการเมือง ที่นำทฤษฎีบางส่วนไปปรับใช้ในโลกแห่งความจริง หรือผู้ที่ได้รับอิทธิพลแรงบันดาลใจจากตัวทฤษฎี แล้วคิดเปลี่ยนแปลงสังคมในรูปแบบวิธีการต่างๆ และมีภาพฝันแตกต่างกัน อีกพวกหนึ่ง กลุ่มหลังนี้พยายามตอบคำถามว่า What should be?
ตัว Karl Marx เอง ก็มีบทบาทเป็นทั้งนักวิชาการ และนักปฏิบัติการทางการเมือง สำหรับผม บทบาทที่โดดเด่นของ Marx คือบทบาทความเป็นนักวิชาการ ที่พยายามสร้างทฤษฎีเศรษฐศาสตร์การเมืองขึ้นมาเพื่ออธิบาย ‘โลก’ งานศึกษาความคิดของ Marx ส่วนใหญ่ศึกษาจากงานวิชาการที่ Marx เขียนเป็นหลัก และ Marx เองก็ไม่ได้มีบทบาทในฐานะนักปฏิวัติ ผู้เปลี่ยนแปลงการปกครอง แล้วนำระบบเศรษฐกิจการเมืองในฝันในสมองของตนมาปรับใช้ในโลกแห่งความจริงแต่อย่างใด
หากขานชื่อนักเศรษฐศาสตร์ที่ประดิษฐ์ภูมิปัญญาใหม่หรือวิธีคิดใหม่ให้แก่วงวิชาการเศรษฐศาสตร์แล้ว สำหรับผม ย่อมมีชื่อของ John Roemer อยู่ในบัญชีนั้นเป็นลำดับต้นๆ ไม่ว่าเราจะเห็นด้วยกับวิธีคิด เครื่องมือ และมุมมองต่อโลกของเขาหรือไม่ ก็ยากที่จะปฏิเสธว่างานวิชาการของ Roemer มีความแปลกใหม่ เต็มไปด้วยนวัตกรรม และมี originality สูงมาก
แน่นอนว่า งานวิชาการที่มีคุณสมบัติเช่นนี้ ย่อมเป็นเป้าแห่งการโต้เถียงของวงการ
Roemer เป็น Marxist แต่เป็น Marxist ที่ใช้ระเบียบวิธีวิจัยทางเศรษฐศาสตร์กระแสหลัก อย่าง Rational choice model, Game theory และ Walrasian General Equilibrium theory มาอธิบาย ‘โลก’ ของ Marx เช่น ทฤษฎีว่าด้วยชนชั้น ทฤษฎีว่าด้วยการเอารัดเอาเปรียบ (Exploitation) ของนายทุนต่อแรงงาน และความไม่เท่าเทียม (Inequality) ภายในระบบทุนนิยม ฯลฯ
มองดูรอบกรุงเทพฯแล้ว คนกรุงเทพฯอย่างผมเลยมีพื้นที่ที่รู้สึกผูกผันน้อยแห่ง นอกจากธรรมศาสตร์แล้ว สถานที่ประทับใจและผูกผันที่สุดอีกแห่งหนึ่งตั้งอยู่ใกล้ๆกันในระยะเดินถึง
เป็นตึกแถวสองชั้นห้องหนึ่งริมถนนพระอาทิตย์
Hemlock ครับ
30 เมษายนนี้ ดาวดวงหนึ่งกำลังจะหายลับไปจากฟากฟ้าแถบท่าพระจันทร์
แม้ดาวดวงหนึ่งลาลับไป ฟ้าจะยังคงเป็นฟ้า
… แต่ฟ้าผืนนั้น ก็ไม่มีวันเหมือนเดิม
เพื่อนผมเล่าให้ฟังว่า มีกลุ่มนักเรียนปริญญาเอกคณะคอมพิวเตอร์สังกัด MIT 3 คน สร้างโปรแกรมคอมพิวเตอร์เพื่อผลิตบทความวิชาการขึ้นมา โปรแกรมมีชื่อว่า SCIgen – An Automatic CS Paper Generator
แค่เราพิมพ์ชื่อตัวเองใส่ช่องว่าง แล้วกด generate โปรแกรมนี้จะสุ่มสร้างประโยค เลือกคำศัพท์วิชาการสวยหรูภูมิฐาน แล้วผลิตเปเปอร์ปลอมๆ ประทับชื่อเรา ภายใต้รูปแบบอลังการเหมือนบทความวิชาการอาชีพขึ้นมาทันที
ง่ายแค่ปลายนิ้ว
ยามที่ผมต้องการให้จิตใจผ่อนคลายจากการทำงานหนัก ยามใกล้สอบ หรือมีเรื่องเครียดปวดหัวอื่นใด ผมมักเลือกใช้บริการยาขนานเอกประจำตัว
… บทเพลงของ ‘เฉลียง’ ครับ
ฟังเมื่อไหร่ ความสุขมันกลับมาได้ซะง่ายๆ
คือช่วงนี้ทำงานหนัก ใช้บริการพี่ๆ ‘เฉลียง’ บ่อย และเพิ่งฟังเทปคอนเสิร์ตสองครั้งสุดท้าย เลยคิดถึง ‘เฉลียง’ จนต้องเขียนถึงเสียหน่อย
ผมเป็นแฟน ‘เฉลียง’ มาตั้งแต่ตอนเรียนมัธยม กำลังวัยรุ่นเลยครับ
เลยเป็นวัยรุ่นที่กรี๊ด ‘เฉลียง’ ผ่าเหล่าผ่ากอไป
เมื่อเดือนตุลาคมปีก่อน ผมถูกขโมยขึ้นบ้านกลางดึก คุณโจรตัดมุ้งลวดหลังบ้าน แล้วเอื้อมมือมาเปิดประตูครัว เยี่ยมชมบ้าน ยกเครื่องดีวีดีสุดรักที่ผมเพิ่งซื้อมาแค่เดือนเดียวไป (โธ่ … เกิดมาเพิ่งจะมีดีวีดีกับเขาแท้ๆ)
ผมคิดว่าคุณโจรคงหมายมั่นกับเครื่องเล่นดีวีดีเป็นหลัก เพราะบ้านอาผมที่อยู่ในรั้วเดียวกัน ก็โดนฉกเครื่องเล่นดีวีดีไปด้วยในคราวเดียวกัน
แต่บ้านผมโดนหนักกว่าครับ คุณโจรเอารถยนต์ไปด้วย
อ่านไม่ผิดครับ ผมโดนขโมยรถยนต์
ที่จอดไว้ในโรงรถ
ในบ้านตัวเอง