ผลงานใหม่ล่าสุดของ 101 PUB – 101 Public Policy Think Tank ที่ทีมงานนั่งแกะรอยงบประมาณร่วมเดือนเต็มๆ โจทย์คือ x-ray งบลงทุนประเทศไทย ผ่านเอกสารงบประมาณ 2566 มาดูกันครับว่ารัฐบาลตีโจทย์งบลงทุนประเทศไทยอย่างไร เงินภาษีของเราถูกใช้ไปทำอะไรบ้าง (ตามกันให้จบนะครับ รับประกันว่าสนุกไม่แพ้หนังตลกร้ายชั้นดี ขำออกหรือไม่ก็อีกเรื่องหนึ่ง)
.
งบประมาณประเทศไทย 3 ล้านล้านบาท เป็นงบลงทุนประมาณ 5 แสนล้านบาท (17% ของงบทั้งหมด) แยกกระจายลงทุนตามยุทธศาสตร์ต่างๆ ภาครัฐจัดแบ่งยุทธศาสตร์ไว้หลายด้าน อ่านชื่อดูแล้วก็เคลิบเคลิ้มว่าประเทศเดินหน้าพัฒนาแน่นอน ถ้าเงินไหลไปลงทุนตามยุทธศาสตร์ชื่อสวยหรูทั้ง 6 ด้าน
.
ยุทธศาสตร์ด้านการสร้างความสามารถในการแข่งขัน 49.1% ยุทธศาสตร์ด้านการสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม 21.7% ยุทธศาสตร์ด้านความมั่นคง 10.9% ยุทธศาสตร์ด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ 10% ยุทธศาสตร์ด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม 4.7% และยุทธศาสตร์ด้านการปรับสมดุลและพัฒนาระบบบริหารจัดการภาครัฐ 3.7%
.
แต่อย่าประมาทรัฐไทย และระบบงบประมาณไทยไปนะครับ ทีเด็ด (หรือ “ปีศาจ”) อยู่ในรายละเอียดครับ
.
1. ในยุทธศาสตร์ด้านการสร้างความสามารถในการแข่งขัน 2 แสนล้านบาท เราลงทุนกับถนนไป 75% (บุรีรัมย์ได้งบถนนสูงเป็นอันดับ 3 ของประเทศ ทั้งที่รายได้ต่อหัวอยู่อันดับ 64 ของประเทศ) รถไฟฟ้า 7% รถไฟ 5% ขนส่งทางอากาศ 2.3% และทางน้ำ 1.5%
.
เรียกว่า เราเป็นประเทศที่สร้างความสามารถในการแข่งขันด้วยการสร้างและซ่อมถนน
.

.

2. ในยุทธศาสตร์ด้านการสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เกือบ 1 แสนล้านบาท งบลงทุนด้านสิ่งแวดล้อม 86% ทุ่มไปที่การบริหารจัดการน้ำ ครึ่งหนึ่งเป็นงบก่อสร้างหรือปรับปรุงแหล่งน้ำพร้อมอาคาร ส่วนการลงทุนด้านสิ่งแวดล้อมประเภทอื่นมีน้อยมาก เงินลงทุนสำหรับเครื่องตรวจวัดสภาพอากาศ คุณภาพอากาศ หรือมลพิษรวมกัน 2% เงินลงทุนสำหรับการบรรเทาสาธารณภัย (รถตรวจการณ์ รถดับเพลิง เฮลิคอปเตอร์) 1.8% เท่านั้น
.
3. ในยุทธศาสตร์ด้านความมั่นคง 5 หมื่นล้านบาท งบเกือบ 40% ใช้สร้างเขื่อนป้องกันตลิ่ง 26% ก่อสร้างอาคารและที่พัก
.
บางคนอาจจะสงสัยแล้วงบซื้ออาวุธอยู่ไหน? งบด้านอาวุธส่วนใหญ่ไม่ได้ถูกจัดเป็นงบลงทุน แต่อยู่ใน ‘งบรายจ่ายอื่น’ ที่พ่วงไปกับการฝึกซ้อมทหารและงบที่ไม่สามารถจำแนกได้ชัด เช่น งบฝึกซ้อมทหาร ซื้อ/ซ่อมอาวุธ 27,846 ล้านบาท งบผูกผันตาม ม.41 และงบลับประมาณ 18,000 ล้านบาท เป็นต้น
.
ถ้าเอามารวม งบลงทุนของประเทศก็คงเพิ่มมากขึ้นอีกไม่น้อย
.
4. สำหรับยุทธศาสตร์ด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ เกือบ 4.5 หมื่นล้านบาท เราสร้างคนด้วยการสร้างตึก งบลงทุนด้านพัฒนาคนส่วนใหญ่ 64% เป็นงบสร้าง-ซ่อมอาคารและสิ่งปลูกสร้าง ส่วนงบด้านครุภัณฑ์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และการแพทย์มีประมาณ 26% คอมพิวเตอร์และระบบประมาณ 4%
.

.

5. สำหรับยุทธศาสตร์ด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม 2 หมื่นล้านบาท นอกจากการสร้าง-ซ่อมถนนเป็นเครื่องมือหลักในการสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันแล้ว ยังเป็นเครื่องมือหลักในการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคมด้วย
.
งบสร้าง-ซ่อมถนนในยุทธศาสตร์นี้มากกว่า 50% รองลงมาคืองบลงทุนด้านแหล่งน้ำ 18% เขื่อนป้องกันตลิ่ง 7% มีงบพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวประมาณ 7%
.
ถึงตรงนี้เราจะพอเห็นโลกของระบบงบประมาณไทย เครื่องมือหลักในการลงทุนพัฒนาประเทศของเราคือ ตึก-อาคาร-ที่พัก วงจรสร้างและซ่อมถนน การบริหารจัดการน้ำ เขื่อนป้องกันตลิ่ง
.
6. สุดท้าย ยุทธศาสตร์การปรับสมดุลและพัฒนาระบบบริหารจัดการภาครัฐ ประมาณ 1.6 หมื่นล้านบาท
.
ถูกต้องนะคร้าบบบ … เราปรับสมดุลและพัฒนาระบบบริหารจัดการภาครัฐด้วย …… อาคาร …… อีกแล้วครับท่าน
.
งบพัฒนาภาครัฐ 63% เป็นงบสร้าง-ซ่อมอาคารทำการ ที่พักอาศัย คุก ศูนย์ฝึกตำรวจ ฯลฯ นอกจากนั้นเป็นงบคอมพิวเตอร์และระบบ 26.5% ตัวอย่างที่น่าตื่นตาตื่นใจเรื่องหนึ่งคืองบปฏิรูประบบงานตำรวจ 3 พันล้านบาท เป็นงบสร้างที่พักตำรวจไปแล้วประมาณ 2.7 พันล้านบาท
.
7. เราพัฒนาเศรษฐกิจ ปฏิรูปประเทศไทย ยกระดับขีดความสามารถในการแข่งขัน สร้างโอกาสและความเท่าเทียมกัน ด้วยงบประมาณแผ่นดินที่มาจากภาษีประชาชนกันประมาณนี้ครับ
.
สรุปรวมแล้ว ในงบลงทุนทั้งหมด 5 แสนล้านบาท รวมทุกยุทธศาสตร์ (ดูชื่อหรูๆ ทั้ง 6 ชื่อเหล่านั้นสิ) เราใช้เงินไปสร้าง-ซ่อมถนน 37% จัดการน้ำ 17% ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับอาคารและสิ่งปลูกสร้างต่างๆ รวม 36% มีงบครุภัณฑ์ประมาณ 8.5%
.
นี่คืองบประมาณไทย นี่คือวิสัยทัศน์รัฐไทย นี่คือประเทศไทยในวันนี้.

.

อ่าน 101 PUBlic policy insights ฉบับเต็มได้ที่นี่

ส่องงบลงทุน 434,400 ล้านบาท ปี 2566: ลงทุนอะไรบ้าง? ตอบโจทย์ความท้าทายของไทยหรือไม่?