คำถามสำคัญก็คือ เราจะสามารถเพิ่มระดับความเป็นธรรมของระบบเศรษฐกิจ โดยไม่บั่นทอนประสิทธิภาพลงได้หรือไม่ นั่นคือ จะออกแบบนโยบายกระจายทรัพยากรใหม่อย่างไร ในทางที่ส่งเสริมการเพิ่มประสิทธิภาพด้วยพร้อมกัน

นักเศรษฐศาสตร์จำนวนไม่น้อย พยายามเสนอ “ทางเลือก” ในการจัดสรรทรัพยากรหลายรูปแบบ โดยพยายามก้าวข้ามข้อจำกัดของ “ตลาด” และ “รัฐ” เนื่องจาก ทั้งคู่ต่างมีทั้งจุดแข็งและจุดอ่อน บางคนให้ความสำคัญกับ “ชุมชน” บางคนเสนอระบบวางแผนจากส่วนกลางที่เป็นประชาธิปไตย บางคนเสนอระบบสังคมนิยมแบบตลาด

Samuel Bowles กับ Herbert Gintis แห่ง University of Massachusetts – Amherst เสนอข้อเสนอว่าด้วยการกระจายทรัพยากรใหม่เพื่อความเป็นธรรมที่ส่งเสริมประสิทธิภาพด้วยในขณะเดียวกัน ในบทความเรื่อง “Effecient Redistribution: New Rules for Communities, States, and Markets”

แม้จะไม่รู้คำนิยามในใจของแท็กซี่คนนั้น แต่ผมคิดว่า “คนอย่างพวกผม” มีจำนวนไม่น้อยในสังคมเศรษฐกิจไทย พบเจอได้ไม่ยากตามโรงงานหรือเขตงานก่อสร้าง

เป็น “คนอย่างพวกผม” ที่ถูกไล่ออกเป็นลำดับแรก ยามเศรษฐกิจตกต่ำ ธุรกิจล้มละลาย เพื่อลดต้นทุนค่าใช้จ่าย เพื่อความอยู่รอดของนายทุน

เป็น “คนอย่างพวกผม” ที่ถูกยื่นซองขาวให้ออกจากงาน ยามเศรษฐกิจฟื้นตัว เพื่อแลกกับประสิทธิภาพในการผลิตที่มาพร้อมกับเครื่องจักรนำเข้าที่ทันสมัย เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการสะสมทุน

เป็น “คนอย่างพวกผม” ที่อุทิศตนอย่างไม่เต็มใจ เพื่อเป็นประจักษ์พยานให้นายกรัฐมนตรีสำเหนียกว่า ยังมีคนบางกลุ่มที่ไร้อำนาจต่อรองอย่างสิ้นเชิง จนต้องตกอยู่ในฐานะ “เหยื่อ” ของระบบเศรษฐกิจ ไม่ว่าสภาพเศรษฐกิจจะดีหรือเลว