9 มีนาคม เป็นวันเกิดของอาจารย์ป๋วย ปีนี้พิเศษกว่าทุกปีเพราะเป็นวาระครบรอบ 100 ปี ชาตกาล ในช่วงหนึ่งปีที่ผ่านมา ผมมีโอกาสเข้าไปร่วมทำกิจกรรมรำลึกอาจารย์ป๋วยหลายอย่าง เช่น ปาฐกถา 100 ปี ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ของคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งตอนนี้รวบรวมจัดพิมพ์เป็นเล่มเรียบร้อยแล้ว, หนังสือ “ป๋วยกับสังคมไทยในวิกฤตเปลี่ยนผ่าน” จัดพิมพ์โดยโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ ซึ่งพิมพ์เป็นเล่มแล้วเช่นกัน, สารคดี “ป๋วย อึ๊งภากรณ์: จากครรภ์มารดาถึงเชิงตะกอน” ความยาว 4 ตอนจบ ซึ่งกำลังออกอากาศอยู่ทางไทยพีบีเอส ตลอดเดือนมีนาคม ทุกวันเสาร์ 21.10-22.00 น. และปาฐกถาป๋วย อึ๊งภากรณ์ ครั้งที่ 14 (อ.ชัยวัฒน์ สถาอานันท์ เป็นปาฐก) และครั้งที่ 15 (นพ.วิโรจน์ ตั้งเจริญเสถียร เป็นปาฐก) ของคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
แต่ละกิจกรรม เราพยายามตั้งโจทย์ให้เกิดการเรียนรู้ วิพากษ์ และต่อยอด “ความคิด” ของอาจารย์ป๋วย และเชื่อมโยงมรดกทางความคิดที่อาจารย์ป๋วยทิ้งไว้ ให้เข้ากับสภาพความเป็นจริงของสังคมร่วมสมัยที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างมหาศาลนับจากยุคของอาจารย์ป๋วย คนรุ่นเราที่ไร้ป๋วยจะอยู่กันต่อไปอย่างไรในสภาพการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมปัจจุบัน เราเรียนรู้ “ปัญญา” อะไรจากอาจารย์ป๋วยได้บ้าง อะไรยังเข้าท่า อะไรที่ล้าสมัย อะไรที่เราต้องไปให้ไกลขึ้น
การกลับไป “อ่านป๋วย” และศึกษา “ความคิด” ของท่าน น่าจะเป็นการรำลึกถึงอาจารย์ป๋วยที่ดีที่สุด และเป็นการฟื้นคืนชีวิตของท่านให้กลับมามีชีวาในสังคมไทยสมัยใหม่
ในกิจกรรมต่างๆ เราพยายามให้น้ำหนักกับความคิดของอาจารย์ป๋วยด้านประชาธิปไตย สิทธิเสรีภาพ ความเป็นพลเมือง และความเป็นธรรมทางสังคม ซึ่งเป็นด้านที่ผมคิดว่าถูกพูดถึงแผ่วเบาที่สุดในวาระรำลึก 100 ปี ชาตกาล แต่กลับสำคัญที่สุดภายใต้สถานการณ์บ้านเมืองเช่นนี้ ผมอยากชวนให้พวกเรากลับไป “อ่านป๋วย” โดยเฉพาะข้อเขียนว่าด้วยทัศนะทางการเมือง … หลักคิด เข็มทิศ ทางออก และแนวทางของการข้ามพ้นวิกฤตเปลี่ยนผ่านอาจรออยู่ตรงนั้น ไม่เคยไปไหน รอให้เราต่อยอดและคิดต่อเพื่อหาทางออกรูปธรรมให้สอดคล้องเหมาะสมในยุคสมัยของเรา
ในวันที่ 9 มีนาคมนี้ ผมขอร่วมรำลึกถึงอาจารย์ป๋วยด้วยการรวบรวมบทความที่เคยเขียนเกี่ยวกับความคิดของอาจารย์ป๋วย มาให้ “อ่านป๋วย” กันใหม่ครับ
(1) รำลึกร้อยปีป๋วย อึ๊งภากรณ์ ในสังคมไร้สันติประชาธรรม (25 พ.ย. 2558)
http://pokpong.org/writing/puey-100/
(2) อ่านใหม่ “ความชอบธรรมในมหาวิทยาลัย” (28 มี.ค. 2558)
http://pokpong.org/in-the-news/puey-talk/
(3) เสรีประชาธรรม กับหมู่บ้านไทยเจริญ (12 ต.ค. 2557)
http://pokpong.org/wr…/puey-on-liberty-and-academic-freedom/
(4) ป๋วย ทหาร เผด็จการ และประชาธิปไตย (7 ส.ค. 2557)
http://pokpong.org/writing/puey/
(5) อ่านป๋วย อึ๊งภากรณ์ ทัศนะว่าด้วยการศึกษา (ก.พ. 2557)
http://pokpong.org/writing/puey-education/
