Skip to content

โลกความคิดของ ปกป้อง จันวิทย์

โลกความคิดของปกป้อง จันวิทย์

  • หน้าแรก
  • บทความ
    • บทความเศรษฐกิจการเมือง
    • บทความรับเชิญ
    • บล็อก
  • งานวิชาการ
    • งานวิจัย
    • บทความวิชาการ
  • หนังสือ
    • หนังสือเล่ม
    • ผลงานร่วม
    • งานบรรณาธิการ
  • จับเข่าคุย
  • ขอคิดด้วยคน
    • บทสัมภาษณ์
    • บทอภิปราย
  • รู้จักปกป้อง
    • ประวัติส่วนตัว
    • แวดวงทำงาน

บทความ

การล่มสลายของสหภาพโซเวียต: ความล้มเหลวของคอมมิวนิสต์ ???

Posted on August 14, 2014September 24, 2014 by pokpong

โครงสร้างชนชั้นแบบคอมมิวนิสต์ไม่เคยถูกพัฒนาอย่างจริงจังในยุคที่คนทั่วไปเข้าใจว่าสหภาพโซเวียตเป็นสังคมคอมมิวนิสต์ โครงสร้างทุนนิยมโดยรัฐของสหภาพโซเวียตในช่วงเวลาดังกล่าวอาจพอเรียกได้ว่าเป็น “สังคมนิยม” ในแง่ที่มีความเป็นเจ้าของแบบรวมหมู่ มีการกระจายรายได้ที่ค่อนข้างเท่าเทียม มีบริการของรัฐที่ดี และมีระดับการจ้างงานสูง กระนั้นมิอาจเรียกได้ว่าเป็นระบบคอมมิวนิสต์

สังคมที่มีโครงสร้างทางชนชั้นแบบคอมมิวนิสต์เป็นโครงสร้างหลักยังมิเคยเกิดขึ้นจริงในโลกใบนี้ หากใช้กรอบการวิเคราะห์ทางแรงงานส่วนเกินของมาร์กซ์ ความล้มเหลวของสหภาพโซเวียตจึงมิใช่ความล้มเหลวของคอมมิวนิสต์ หากเป็นความล้มเหลวของระบบทุนนิยมโดยรัฐต่างหาก

Posted in บทความ, บทความเศรษฐกิจการเมือง Tagged การศึกษาเศรษฐศาสตร์, คอมมิวนิสต์, ประวัติศาตร์ไทย, สหภาพโซเวียต, สังคมนิยม, เศรษฐศาสตร์แนวมาร์กซ์ Leave a comment

เศรษฐศาสตร์แนวมาร์กซ์กับบทวิเคราะห์ว่าด้วยชนชั้น  

Posted on August 13, 2014September 24, 2014 by pokpong

ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์แนวมาร์กซ์มี “ชนชั้น” (class) เป็น “จุดตั้งต้น” ทฤษฎีนี้จึงแตกต่างอย่างชัดเจนจากแนวคิดเศรษฐศาสตร์กระแสหลักที่ไร้มิติทางชนชั้น กระนั้นแนวคิดว่าด้วยชนชั้นที่เป็น “จุดตั้งต้น” ในการวิเคราะห์และอธิบายโลกของมาร์กซ์ก็แตกต่างจากแนวคิดว่าด้วยชนชั้นที่เคยมีมาในอดีตก่อนทฤษฎีมาร์กซ์ถือกำเนิด

Posted in บทความ, บทความเศรษฐกิจการเมือง Tagged Marx. Marxism, คาร์ล มาร์กซ์, ชนชั้น, ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์, เศรษฐศาสตร์แนวมาร์กซ์ Leave a comment

ตลาดกับสำนึกทางสังคม

Posted on August 13, 2014September 24, 2014 by pokpong

อาจารย์นิธิ เอียวศรีวงศ์ตั้งข้อสังเกตเกี่ยวกับ “สำนึกทางสังคม” ไว้อย่างน่าสนใจ ในบทความเรื่อง “เมาไม่ขับ แล้วผมกลับยังงัย” ตีพิมพ์ในนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันศุกร์ที่ 5 กันยายน 2546 (ปีที่ 23 ฉบับที่ 1203)

อาจารย์ตั้งประเด็นโดยเปรียบเทียบท่าทีต่อค่านิยม “เมาไม่ขับ” ระหว่างคนไทยกับคนญี่ปุ่นโดยทั่วไปว่า ในขณะที่คนไทยหาได้ใส่ใจหลักการ “เมาไม่ขับ” คนญี่ปุ่นกลับยึดถือค่านิยมดังกล่าวอย่างยิ่ง ไม่ว่าการเลือกที่จะนั่งรถโดยสารสาธารณะไปร้านเหล้าเพื่อให้เมาได้เต็มที่โดยไม่ต้องขับรถกลับบ้าน หรือหากขับรถไปเองก็จะระมัดระวังไม่ให้เมาแอ๋

คำถามที่น่าสนใจก็คือ “สถาบัน” แบบใดที่ส่งผลให้นิสัยของคนทั้งสองประเทศแตกต่างกันเช่นนี้

Posted in บทความ, บทความเศรษฐกิจการเมือง Tagged norm, กติกากำกับทางเศรษฐกิจ, ค่านิยมส่วนรวม, ค่าปรับ, ตลาด, ศีลธรรม, สัตว์เศรษฐกิจ, สำนึกเพื่อสังคม Leave a comment

ตลาด รัฐ และชุมชน ในมุมมองเศรษฐศาสตร์สถาบัน

Posted on August 13, 2014September 24, 2014 by pokpong

ทั้ง “ตลาด” “รัฐ” และ “ชุมชน” ต่างมีจุดแข็งและจุดอ่อนที่แตกต่างกัน หากมองในแง่การจัดสรรทรัพยากรที่มีประสิทธิภาพ กระนั้น “ชุมชน” เป็นทางเลือกในการจัดสรรทรัพยากรที่น่าสนใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในโลกแห่งสัญญาไม่สมบูรณ์ ที่ “ตลาด” และ “มือที่มองไม่เห็น” ไม่สามารถทำงานได้อย่างสมบูรณ์

คำถามที่น่าคิดก็คือ จริงละหรือที่ “ตลาด” คือกลไกจัดสรรทรัพยากรที่มีประสิทธิภาพเพียงหนึ่งเดียว? มากไปกว่านั้น เกณฑ์การวัด “ประสิทธิภาพ” ที่นักเศรษฐศาสตร์กระแสหลักใช้พิสูจน์ว่า “ตลาด” เท่านั้นที่มีประสิทธิภาพ มีความเป็น “สากล” และ “เป็นกลาง” ที่จะใช้ประเมินผลแห่งความสำเร็จของสถาบันอื่น เช่น “รัฐ” หรือ “ชุมชน” ได้ด้วยหรือไม่ ?

Posted in บทความ, บทความเศรษฐกิจการเมือง Tagged norm, กติกากำกับทางเศรษฐกิจ, ความล้มเหลวในการร่วมมือกัน, ค่านิยมส่วนรวม, ชุมชน, ตลาด, ระบบทุนนิยม, รัฐ Leave a comment

คนมิใช่สัตว์เศรษฐกิจ?: บทเรียนจากเกมยื่นคำขาด

Posted on August 13, 2014September 24, 2014 by pokpong

ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์กระแสหลักมาตรฐานถูกสร้างขึ้นภายใต้ข้อสมมติสำคัญที่ว่า คนเป็น “สัตว์เศรษฐกิจ” (Homo Economicus) ในความหมายที่คนตอบสนองต่อสิ่งจูงใจ ตัดสินใจด้วยความมีเหตุมีผลในระดับที่สมบูรณ์ และพยายามทำให้ตัวเองได้สิ่งที่ดีที่สุดภายใต้ข้อจำกัดที่เผชิญ

แต่พัฒนาการของวิชาการเศรษฐศาสตร์ในช่วงหลัง โดยเฉพาะงานวิจัยด้านเศรษฐศาสตร์เชิงทดลองและเศรษฐศาสตร์ว่าด้วยพฤติกรรม ซึ่งทวีความนิยมและเป็นที่ยอมรับมากขึ้นในวงวิชาการ ทำให้นักเศรษฐศาสตร์หันกลับมาสำรวจ ทบทวน และพัฒนาองค์ความรู้ของตน รวมทั้งหลอมรวมความรู้เศรษฐศาสตร์เข้ากับองค์ความรู้สาขาอื่น ๆ

ผลพวงที่ยิ่งใหญ่อันหนึ่งก็คือ งานวิชาการเศรษฐศาสตร์จำนวนมากมายในปัจจุบัน พุ่งเป้าไปตั้งคำถามยังข้อสมมติที่เป็นหัวใจของเศรษฐศาสตร์กระแสหลัก นั่นคือ “ความเป็นสัตว์เศรษฐกิจ (Homo Economicus) เพียงพอสำหรับการอธิบายโลกและพฤติกรรมมนุษย์หรือ?”

Posted in บทความ, บทความเศรษฐกิจการเมือง Tagged homo economicus, คนไม่ใช่สัตว์เศรษฐกิจ, ระบบทุนนิยม, สัตว์เศรษฐกิจ, เศรษฐศาสตร์ทางเลือก, เศรษฐศาสตร์นอกกระแสหลัก Leave a comment

เรียนเศรษฐศาสตร์ทางเลือกที่ไหนดี ?

Posted on August 13, 2014September 24, 2014 by pokpong

ปัญหาใหญ่ของนักเรียนเศรษฐศาสตร์ไทยเมื่อถึงคราวสมัครเรียนต่อปริญญาเอกก็คือ “ขาดข้อมูล” โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่สนใจศึกษาวิชาเศรษฐศาสตร์นอกกระแสหลัก

คณะเศรษฐศาสตร์ของมหาวิทยาลัยส่วนใหญ่ในสหรัฐอเมริกาล้วนเป็นป้อมปราการแห่งสำนักเศรษฐศาสตร์กระแสหลัก กระนั้น ยังมีหลายมหาวิทยาลัยที่นำเสนอหลักสูตรเศรษฐศาสตร์ที่ “แตกต่าง” และเต็มไปด้วยความ “หลากหลาย” ดังจะได้เล่าสู่กันฟัง ในบทความนี้

Posted in บทความ, บทความเศรษฐกิจการเมือง Tagged การศึกษาเศรษฐศาสตร์, มหาวิทยาลัย, เศรษฐศาสตร์ทางเลือก, เศรษฐศาสตร์นอกกระแสหลัก, โลกวิชาการ Leave a comment

วิบากกรรมของนักเศรษฐศาสตร์นอกคอก

Posted on August 13, 2014September 24, 2014 by pokpong

เส้นทางชีวิตของ “คนนอกคอก” ย่อมมิเคยโรยด้วยกลีบกุหลาบ ชะตากรรมของนักเศรษฐศาสตร์นอกคอกก็มิผิดแผกจากคนนอกคอกในแวดวงอื่น ไม่ว่าจะเป็นที่แห่งใดในโลก และไม่ว่าจะยุคสมัยใดก็ตาม

“นักเศรษฐศาสตร์นอกคอก” ซึ่งส่วนใหญ่เป็นฝ่ายซ้ายและเสนอเรื่องเล่าที่ต่างจากเรื่องเล่าของเศรษฐศาสตร์กระแสหลัก ถูกตราหน้าอย่างง่ายดายว่าเป็นพวกหัวรุนแรงและเป็นอันตรายต่อสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคต่อต้านคอมมิวนิสต์หรือยุคเผด็จการทหาร

Posted in บทความ, บทความเศรษฐกิจการเมือง Tagged mccarthyism, นักเศรษฐศาสตร์, นักเศรษฐศาสตร์นอกกระแสหลัก, ประวัติความคิดเศรษฐศาสตร์, เศรษฐศาสตร์ทางเลือก, เศรษฐศาสตร์นอกกระแสหลัก Leave a comment

ความเรียงว่าด้วยเศรษฐศาสตร์สองกระแส

Posted on August 13, 2014September 24, 2014 by pokpong

ปรากฏการณ์ในวงวิชาการเศรษฐศาสตร์ ด้านหนึ่งนำมาซึ่งความมหัศจรรย์ใจและความน่าตื่นเต้นที่นักเศรษฐศาสตร์สามารถนำระเบียบวิธีทางวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ ที่มีแบบแผนชัดเจน มีความเป็นสากล สามารถทดสอบข้อมูลจากประจักษ์พยานข้อเท็จจริง สร้างทฤษฎี และทำนายผลในอนาคตได้ มาใช้อธิบายพฤติกรรมของคน บริษัท หรือสังคม ที่มีชีวิต มีวัฒนธรรม มีค่านิยม เคลื่อนไหวไม่หยุดนิ่ง และมีความสลับซับซ้อน อย่างเป็นที่ยอมรับในวงวิชาการ

แต่หากเรามองอีกด้านหนึ่ง ระดับความเป็นวิทยาศาสตร์ที่สูงขึ้นมิใช่ได้มาโดยมิต้องเสียต้นทุน หากต้องแลกมาด้วยการละเลยปัจจัยอื่น ๆ ที่ส่งผลต่อพฤติกรรมของหน่วยเศรษฐกิจ เช่น ปัจจัยทางการเมือง สังคม วัฒนธรรม หรือสถาบัน ซึ่งยากจะวัดค่าได้อย่างเป็นวิทยาศาสตร์ (แท้ที่จริงแล้ว ตัวแปรทางเศรษฐกิจก็ใช่จะวัดค่าได้อย่างเป็นวิทยาศาสตร์ได้อย่างน่าพอใจนัก) โดยทั่วไป นักเศรษฐศาสตร์มักกำหนดข้อสมมติให้ตัวแปรเหล่านี้ถูกกำหนดมาอยู่แล้ว และไม่เปลี่ยนแปลง ตัวแปรทางเศรษฐกิจเท่านั้นที่ถูกให้น้ำหนักอย่างมีนัยสำคัญในการวิเคราะห์พฤติกรรมทางเศรษฐกิจ

ตัวแปรหรือปัจจัยทางการเมือง สังคม หรือสถาบัน ดูจะกลายเป็นสิ่งแปลกแยก และไร้ที่ทางมากขึ้นในวงวิชาการเศรษฐศาสตร์กระแสหลักมาตรฐาน แม้ว่าเศรษฐกิจ การเมือง และสังคม เป็นสิ่งที่มิอาจแยกขาดจากกันก็ตาม

Posted in บทความ, บทความเศรษฐกิจการเมือง Tagged เศรษฐศาสตร์, เศรษฐศาสตร์กระแสหลัก, เศรษฐศาสตร์การเมือง, เศรษฐศาสตร์ทางเลือก, เศรษฐศาสตร์นอกกระแสหลัก, เศรษฐศาสตร์สถาบัน Leave a comment

ธรรมศาสตร์เมื่อวานนี้ ธรรมศาสตร์วันนี้

Posted on August 1, 2014September 20, 2014 by pokpong

ธรรมศาสตร์เมื่อวานนี้ ธรรมศาสตร์วันนี้

เมื่อวานนี้ ผมไปงานปฐมนิเทศนักศึกษาใหม่ของคณะที่รังสิต อาจารย์กับนักศึกษาไปถ่ายรูปหมู่กันที่อนุสาวรีย์ป๋วยหน้าอาคารเรียนรวม ผมชี้ให้เพื่อนอาจารย์ดูแผ่นจารึกถ้อยคำของ อ.ป๋วย ข้างอนุสาวรีย์

เพื่อนผมถ่ายรูปมาลงเฟซบุ๊ก แล้วเขียนว่า “ป้ายที่ถูกลืม”

Posted in บทความ, บล็อก Tagged ธรรมศาสตร์, ประชาธิปไตย, ป๋วย อึ๊งภากรณ์, ผู้บริหารมหาวิทยาลัย, มหาวิทยาลัย, เผด็จการ Leave a comment

ครูกับศิษย์

Posted on July 14, 2014September 20, 2014 by pokpong

การเป็นครูบาอาจารย์มันดีตรงที่เปิดโอกาสให้เราได้เจอ ‘คนหน้าใหม่’ ในชีวิตทุกๆ ปี … บางคนช่วยจุดไฟเติมพลังในใจเราไม่ให้มอดดับ บางคนช่วยพาเราย้อนมองเห็นตัวเองในอดีต บางคนเตือนให้เรามองโลกแบบไม่ทิ้งอุดมคติด้วยคำถามอันซื่อใสแทงใจดำ บางคนช่วยตบหัวเราให้กลับคืนสู่โลกความจริงเบื้องหน้า บางคนช่วยให้เราไม่ลืมคำตอบว่าตัวเรามาเป็นอาจารย์ทำไมแต่แรก

Posted in บทความ, บล็อก Tagged ชีวิตส่วนตัว, ศิษย์, อาจารย์มหาวิทยาลัย Leave a comment
  • «
  • ‹
  • 21
  • 22
  • 23
  • 24
  • 25
  • ›
  • »
Proudly powered by WordPress | Theme: Reab Reab by MennStudio.

โลกความคิดของปกป้อง จันวิทย์

  • หน้าแรก
  • บทความ
    • บทความเศรษฐกิจการเมือง
    • บทความรับเชิญ
    • บล็อก
    • Back
  • งานวิชาการ
    • งานวิจัย
    • บทความวิชาการ
    • Back
  • หนังสือ
    • หนังสือเล่ม
    • ผลงานร่วม
    • งานบรรณาธิการ
    • Back
  • จับเข่าคุย
  • ขอคิดด้วยคน
    • บทสัมภาษณ์
    • บทอภิปราย
    • Back
  • รู้จักปกป้อง
    • ประวัติส่วนตัว
    • แวดวงทำงาน
    • Back